 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
Transmiðlun og frumspeki
4. apríl 2008
Við sem hugleiðum hið óskilgreinda og ósnertanlega rekumst oft á þá staðreynd hversu takmarkaðan orðaforða við höfum til að lýsa slíkum fyrirbærum. Til dæmis eigum við ekkert íslenskt orð sem jafnast á við enska hugtakið channel. Þó það sé oft þýtt sem „transmiðill“, þá nær það ekki fyllilega merkingunni. Channel vísar til þess að miðla skilaboðum frá æðra sjálfi, Guði, andlegum leiðbeinendum, upprisnum meisturum, englum, erkienglum eða jafnvel geimverum – eitthvað sem er frábrugðið því sem miðlar (medium) gera, sem er að hafa samskipti við sálir sem hafa yfirgefið jarðlífið.
Þessi orðaskortur er ekki aðeins vandamál á íslensku, heldur einnig í ensku og öðrum tungumálum. Þrátt fyrir það er íslenskan sérstaklega orða fátæk þegar kemur að hugtökum sem tengjast andlegum efnum. Þeir sem sinna andlegum málefnum hafa átt erfitt með að finna orð sem nær utan um hið andlega í víðasta skilningi. Til dæmis hefur orðið spiritual í ensku oft verið tengt kristni og trúarbrögðum, þó það vísi í raun til mun víðtækari upplifunar. Á íslensku höfum við orðið „andlegur“, sem er sveigjanlegt og ekki eins bundið ákveðnum trúarbrögðum.
Hugtakið trúaður er oft tengt skipulögðum trúarbrögðum, með reglum, helgisiðum og ákveðinni hugmyndafræði. Hefðbundin trúarbrögð hafa tilhneigingu til að lýsa Guði sem karlkyns veru, eitthvað sem þarf að leita að hið ytra. Þeir sem eru í andlegum pælingum leita hins vegar að orðum sem fanga víðari upplifun – eitthvað sem nær yfir þá fjölbreyttu nálgun sem fólk hefur gagnvart því sem er óskiljanlegt og ósnertanlegt.
Í enskumælandi löndum hefur hugtakið metaphysics (frumspeki) verið notað í þessu samhengi, en jafnvel það hefur reynst ófullnægjandi. Frumspeki hefur að vísu langa sögu í heimspeki og vísar almennt til rannsóknar á raunveruleikanum, uppruna hans og eðli. Samkvæmt hefðbundinni orðabók er frumspeki sú grein heimspekinnar sem skoðar samband hugans og efnis, grundvallar eiginleika og eðli tilverunnar. Wikipedia útskýrir hana sem rannsókn á heildarmynd heimsins, verufræði og eðli mannvera.
Frumspeki reynir að svara grundvallarspurningum eins og:
• Hvað er raunveruleikinn?
• Af hverju er heimurinn til?
• Er til eitthvað handan hugarins?
• Hvaða hlutverki gegnir það sem er til?
Þeir sem vinna með andleg málefni líta á frumspeki sem könnun á raunveruleika sem er handan við það sem skynfærin fimm nema. Þeir trúa því að það sem er talið óskiljanlegt og andlegt í dag verði vísindi morgundagsins. Að eitthvað sé ekki skilið í dag þýðir ekki að það sé ekki til – það þýðir aðeins að þekking okkar hefur ekki enn náð því. Frumspeki snýst þannig um framsækni í hugsun og víkkun vitundar.
Kannski getum við haldið áfram að nota orðið „andlegur“ á íslensku, þar sem það er víðtækt og tengist ekki einungis trúarbrögðum. En til að ná yfir þann margþætta raunveruleika sem andlegt starf snýst um, gæti þurft ný orð eða aukna þróun á þeim hugtökum sem fyrir eru. Stærsta áskorunin er að finna orð sem fanga bæði breiddina og dýptina í þeirri upplifun sem við erum að lýsa.
© Jónína Þorbjörg Gunnarsdóttir netpóstur